Tien verdwenen dagen

‘Tien verdwenen dagen
Over de menselijke maat achter ons wereldbeeld’

Getallen, de datum, de tijd en de lengte van de meter zijn objectieve waarheden die het leven overzichtelijk maken, nietwaar? Niet waar.
Tien verdwenen dagen is een zoektocht naar dergelijke alledaagse dingen en de vaak verrassende verhalen daarachter. Zoals dat over André Méchain, de meest precieze wetenschapper ter wereld. Hij werd bijna krankzinnig tijdens het definiëren van de lengte van de meter (die nu 0,2 mm te kort is). Of het verhaal van de jonge Stuart McArthur, die een wereldkaart maakte die zijn docenten schokte en zijn klasgenoten in verwarring achterliet – niks was herkenbaar, ondanks dat er niets fout aan was. Tien verdwenen dagen zit vol verhalen over bijzondere mensen die de wereld haar gezicht hebben gegeven. Een wereld die vooral blijkt te bestaan uit subjectieve en feilbare menselijke ontwerpen.

Uw wereldbeeld zal na het lezen van dit boek niet meer zijn wat het toch al nooit geweest is.
Bestel hier een gesigneerd exemplaar van ‘Tien verdwenen dagen’ voor € 24,95 (excl. verzendkosten

 

 

Recensie 
De Ingenieur: ‘Het is een genot om te lezen’
‘Een leuk boek over een mooi onderwerp’, meldt technologietijdschrift De Ingenieur. Adjunct-hoofdredacteur Frank Biesboer schrijft ook: ‘De enige dissonant in het boek is het hoofdstuk over het meten van de tijd. Waarom we daarvoor een zestgtallig stelsel gebruiken blijft onbesproken.’ Daar moet ik hem corrigeren, want op blz 150-153 staat dat toch ondubbelzinnig beschreven. Lees hier de recensie over toevallige zekerheden.

 

 

 
 

 

 

Boekbespreking
Liberales
:‘Een bijzonder leesbaar boek’
‘Hoe komt het dat een meter de lengte heeft zoals we die nu kennen? En dezelfde vraag kan je stellen bij tal van andere lengtes, maten en gewichten zoals een jaar, een maand, een dag, een uur, een seconde, een kilogram, enzovoort. Ooit werden die vastgelegd om de communicatie en handel tussen verschillende mensen en landen compatibel te maken. (…)  Over dit onderwerp schreef Michiel van Straten een bijzonder leesbaar boek waarin hij op zoek gaat naar de menselijke maat achter ons wereldbeeld.’

 

 

Getallen zijn menselijk
Dat is de kern van mijn betoog over de natuurhistorische achtergrond van onze cijfers, op woensdag 6 februari 2013 in de UvA Artisbibliotheek. Ik mag als geïnterviewde mijn verhaal doen. ‘Waren wij figuren van Walt Disney geweest, dan hadden wij een octaal stelsel gehanteerd in plaats van een tientallig stelsel.’ Over de menselijke maat van onze getallen.

 

 

Masterclass literaire non-fictie
Voor de studenten van de vakopleiding Docent Creatief Schrijven (Scriptplus, Hogeschool van Amsterdam) mag ik op 1-12-12 een Masterclass geven over het schrijven van literaire non-fictie. Nou nou. De titel van mijn Masterclass is ‘Tien verschenen vragen’. Ik behandel keuzes waar ik mee te maken kreeg bij het schrijven van Tien verdwenen dagen. Ik hoop ook nog wat antwoorden te kunnen geven.

 

 

Lezing ‘Hoe lang is een meter?’ in Leiderdorps Museum
In de geïllustreerde lezing ‘Hoe lang is een meter?’ volgen we het menselijke drama achter de uitvinding van zoiets triviaals als honderd centimeters. Een pragmaticus en een perfectionist offerden er zeven jaar van hun leven aan op, één van hen zelfs zijn lichamelijke en geestelijke gezondheid. Hoewel Moeder Aarde de mannen zou moeten helpen, werd ze hun vijand.

 

 

‘123 Verdwenen eilanden’
Observant, het onafhankelijk weekblad van de Universiteit van Maastricht, beoordeelt Tien verdwenen dagen als ‘een heerlijk, journalistiek geschreven boek’. De recensent is vooral getroffen door het verhaal over spookeilanden: eilanden die verzonnen waren en in 1875 van kaarten zijn verwijderd door de Britse Admiraliteit. Het was de enige keer in de historie dat de Britse Marine iets letterlijk van de kaart heeft geveegd.

 

 

Over de geslaagde P.R.-stunt van een slimme monnik
Het jaar waarin de Iraanse monnik Dionysius Exiguus onze jaartelling verzon noemen wij nu ‘525 n.Chr.’, maar hij kende het eerst als het jaar 1278 van de Juliaanse kalender. Het nieuwe jaar 1 viel voortaan samen met de geboorte van Christus, die blijkbaar geboren was op zijn eerste verjaardag. Maar in werkelijkheid is Jezus geboren in 4 v.Chr.
Op Stand Up Inspiration mocht ik vertellen over het jaar nul dat niet bestaat en andere manipulaties.

Is Tien verdwenen dagen een nautisch boek?
Dat wilde de redactie van Zeilen magazine graag weten. Het antwoord: nee, dat is het niet. De vraag is niet zo vreemd, omdat er wel degelijk nautische elementen in het boek zitten. Meer dan dat zelfs: in de hoofdstukken over ons wereldbeeld (cartografie), datum en tijd speelt de ontdekkingsreizende scheepvaart een belangrijke rol. Verder lezen…

 

 

NRC: ‘Lees en men wordt bleek’
‘Lees over de historie [van standaardisering van maten, gewichten, aantallen en tijd], en men wordt bleek.
Van Straten geeft in zijn toegankelijke boek over de menselijke maat der dingen een hoop informatie.’
‘Prachtige inleiding.’
‘Fascinerend wat Tien verdwenen dagen vertelt over de geschiedenis van nul en de angst voor het Niets.’
NRC oordeelt: vier ballen.

Lezing Arm en rijk tegelijk in Geldmuseum in Utrecht
Geld heeft een opmerkelijke reputatie. Enerzijds wil het overgrote deel van de mensheid er bij voorkeur zoveel mogelijk van bezitten, of in elk geval ruim voldoende om aan zijn behoeften te voorzien. En iets meer of veel meer dan ruim voldoende is ook goed. Verder lezen..

 
 

 

Lezing ‘Tien verdwenen dagen’ bij Selexyz Donner in Rotterdam
Op 30 september mag ik de koopzondag in Rotterdam opluisteren. Ik ga dan in de prachtige boekwinkel Selexyz Donner een lezing houden over de wereld die niet bestaat, de uitvinding van de kalender en de angst voor de nul. En ook nog: over hoe deze zaken allemaal met elkaar samenhangen. Aansluitend signeren. Kom ook!

 

 

Tien verdwenen dagen krijgt weer een herdruk
Tien verdwenen dagen is een fijne sprint aan het trekken. Na de boekpresentatie op 25 mei 2012 duurde het slechts een maand voordat uitgeverij Atlas-Contact mij vertelde dat ze gingen bijdrukken. Een tweede druk was al nodig om aan de vraag te voldoen. Eind september gaat de derde druk in productie. Buiten is het herfst, maar in mijn boek zomert het nog volop!

 

 

8weekly: ‘Vrolijk naslagwerk’
‘Van Straten weet de soms taaie wetenschappelijke materie waar zijn boek om draait helder en duidelijk te brengen, wat op zich al een prestatie is.’ De recensent vindt het wel lastig om alles te onthouden, zo veel nieuws komt hij tegen. ‘Hierin heeft Tien verdwenen dagen veel weg van een boek als A Short History of Nearly Everything van Bill Bryson.’ Het lijkt me geen slechte vergelijking. Bovendien bevat het boek een handige index, waarmee het gemakkelijk zoeken is. Verder lezen.

 

 

Lezing ‘Tien verdwenen dagen’ bij Selexyz Broese in Utrecht
Op 13 september ga ik in de prachtige boekwinkel Selexyz Broese in Utrecht een lezing houden over de wereld die niet bestaat, de uitvinding van de kalender en de angst voor de nul. En ook nog: over hoe deze zaken allemaal met elkaar samenhangen. Aansluitend signeren. Komt allen! (Nou ja, niet allen. Op zeker moment is het vol.)

 

 

Leeuwarder Courant: ‘Van Straten schrijft met humor en ironie’

‘Als de moeizame wordingsgeschiedenis van al die maten iets bewijst, dan is het dat religieuze vooringenomenheid, macht, nationalisme, misverstand en menselijke ijdelheid minstens zo bepalend zijn (geweest) als rationele argumenten.’ Dat heeft de Leeuwarder Courant volgens mij goed gezien, in hun recensie van Tien verdwenen dagen.

 

 

Lezing ‘De wereld bestaat niet’ op Hiswa
Watersporters zijn over het algemeen bovengemiddeld goede kaartlezers. Dat moet nou eenmaal, om als je van A naar B wilt niet in K terecht te komen. Maar op zaterdag 8 en zondag 9 september hoop ik de bezoekers van de Hiswa toch te kunnen verrassen met een aantal bijzondere wereldkaarten, onder het mom van De wereld bestaat niet‘. Komt allen (nou ja, niet allen. Sommigen.)

 

 

NBD Biblion: ‘Kracht ligt in persoonlijke zoektocht’
‘De kracht van het boek van Van Straten ligt in de beknoptheid en in de meer persoonlijke zoektocht van de schrijver, die bijvoorbeeld archieven bezoekt om eeuwenoude documenten zelf te kunnen vasthouden. Mooie zwart-wit afbeeldingen van bijvoorbeeld oude wereldkaarten maken dit boek nog onderhoudender.’ Lees hier de hele recensie.

 

 

Waarom ik ‘Tien verdwenen dagen’ heb geschreven
Mensen vragen mij wel eens waarom ik mijn boek over de menselijke maat achter ons wereldbeeld geschreven heb. De aanleiding was een verhaal met het verloop en de ontknoping van een roman, maar over een onderwerp dat zo triviaal was, dat ik nooit had vermoed dat daar een hele geschiedenis achter zat: over de uitvinding van de meter. Verder lezen.

 

 

Zeilen:
‘Na het lezen van Michiels boek is niets meer zoals het was’

Omdat Tien verdwenen dagen enkele onderwerpen behandelt die een nautische oorsprong hebben (maar wel gevolgen voor iedereen hadden), heeft maandblad Zeilen er een recensie aan gewijd. Zeilen vindt het boek ‘heerlijk om te lezen’, en daar ben ik blij mee, want ik vond het heerlijk om te schrijven. Wel waarschuwen ze de toekomstige lezer; lees hier waarvoor.

 
 

 

Wetenschap24: ‘Logische verhaallijn’
De website wetenschap24 is blij met de ‘logische verhaallijn’ van Tien verdwenen dagen. Het hart van recensent Emily van Egmond ging ‘sneller kloppen van alle wonderlijke verhalen.’ ‘De anekdotes maken het verhaal luchtig en geven aan wat de opeenvolgende denkstappen van de auteur zijn. Dit knoopt de verschllende verhalen knap aan elkaar tot een logische verhaallijn, ook al zijn het losse stukjes geschiedenis.’

 

 

NRC Next: ‘Fascinerend’
Atte Jongstra is in nrc-next zowel lovend als kritisch over ‘Tien verdwenen dagen’. De lof betreft de inhoud (‘fascinerend’; ’toegankelijk’; ‘prachtige inleiding’). Kritiek heeft hij op de stijl, die volgens hem sterk lijkt op ‘die in Amerikaanse populair-wetenschappelijke werken’. Dat kan wel kloppen, want ik zal ongetwijfeld beïnvloed zijn door die traditie: van de meer dan honderd boeken die ik voor mijn research gelezen heb is een groot deel geschreven door Noord-Amerikaanse auteurs. Zij hebben nou eenmaal een ruime – en naar mijn mening prachtige – bibliotheek van literaire non-fictie.

 
 

 

Intermediair: ‘Goede vragen over alledaagse systemen’
De mediatip in de rubriek Wetenschap Kort van Intermediair bespreekt ‘Tien verdwenen dagen’. In deze recensie gaat het over ‘goede vragen’ over systemen die ‘helemaal niet zo vanzelfsprekend’ zijn, zoals kalender, wereldkaarten of tientallig stelsel. Dat er aan dergelijke systemen vaak erg weinig wetenschappelijke argumenten ten grondslag liggen, maar het vaak resultaten zijn van macht, daarvan zegt Intermediair: ‘Juist dat maakt het interessant om te lezen over de oorsprong van die systemen.’

 
 

 

‘Tien verdwenen dagen’ krijgt tweede druk
‘Tien verdwenen dagen’ is goed ontvangen door pers en publiek. Zo goed, dat er nu een tweede druk komt. Dat heeft uitgeverij Atlas-Contact gemeld, drie weken na de verschijningsdatum. De eerste oplage raakt snel op, door de bijbestellingen van de boekhandelaren.
Daar zullen de recensies wel bij geholpen hebben. ‘Ja, ik kreeg mensen binnen met een uitgescheurde recensie uit Trouw of Volkskrant in de hand: of we dit boek ook op voorraad hadden,’ zei Hennie Dreuning van boekhandel De Kler tegen me. Fijn om te horen natuurlijk.

 
 

 

NWTmagazine: ‘Interessant boek’

 

 

NWTmagazine recenseert Tien verdwenen dagen met de kop ‘Cijferhistorie’ als ‘vermakelijk’ en ‘interessant’.
‘Op vermakelijke wijze legt de ontdekkingsschrijver Michiel van Straten uit dat getallen, tijdsaanduidingen, maten en geldbedragen geen objectieve waarheden zijn, maar gedurende de geschiedenis door mensen zijn beïinvloed.’
‘Uw wereldbeeld [zal] na het lezen van dit boek niet meer zijn wat het toch al nooit geweest is.’ Lees de hele recensie hier.

 
 

 

‘Kennis met hartstocht’
‘Van Straten maakt er iets bijzonders van. Hij heeft zich de functie van passievolle ontdekkingsschrijver aangemeten en laat het ons meebeleven.’
‘Met een aan Boudewijn Büch en Adriaan van Dis herinnerende hartstocht onderneemt Van Straten enkele expedities naar onderwerpen zoals de oorsprong van de meter, de achtergronden van de tijdmeting en van de kalender, het ontstaan van geld.’
‘Van Straten haalt in zijn aanstekelijke boek juist de menselijke en af en toe ronduit dramatische kanten voor het voetlicht.’ Lees de hele recensie hier.

 
 

 

‘Helder en boeiend’
Trouw recenseert ‘Tien verdwenen dagen’
‘In zijn vlotgeschreven boek vertelt Van Straten helder en boeiend over allerlei zaken die we als vanzelfsprekend beschouwen, maar dat helemaal niet zijn.’

Lees de hele recensie hier.


 

 

‘Van Straten vertelt vermakelijk’
Haarlems dagblad belicht dit fragment uit Tien verdwenen dagen: ‘Misschien wel de meest opmerkelijke oppositie [tegen invoering van de zomertijd] kwam van William Bell en Jacob Rosenwasser in New York. Hun onderkomen bestond uit de Sing Sing Prison, afdeling Death Row. De zomertijd zou in de Verenigde Staten negen dagen voor hun ontmoeting met de elektrische stoel ingevoerd worden, waardoor de toch al korte resterende levensduur van deze twee veroordeelde moordenaars ook nog eens met een uur verkort zou worden. Hun mening werd genegeerd.’
 

 

 

Ontbrekend zinsdeel in eerste druk
Helaas is er in het drukproces een storende fout opgetreden, die bij de drukproef nog niet te zien was. Op pagina 31 ontbreekt een zinsdeel. De volledige eerste zin op die pagina moet zijn: ‘Er is simpelweg geen waarheidsgetrouwe manier om de wereld op een plat vlak weer te geven.’ Nu maar hopen dat de eerste druk snel uitverkocht raakt, zodat we deze fout kunnen herstellen in de volgende oplage.

 
 

 

‘Tien verdwenen dagen is een heldenepos’ – Toine Heijmans
Op 25 mei 2012 vond de boekpresentatie van ‘Tien verdwenen dagen’ plaats bij boekhandel De Kler in Leiderdorp. Ik mocht het eerste exemplaar uitreiken aan Volkskrantjournalist Toine Heijmans. Dat deed ik met veel plezier. Toine hield vervolgens een toespraak waar ik erg van genoten heb. Uit de speech van Toine Heijmans: ‘De simpelste vragen zijn de beste vragen, en dit nieuwe boek van Michiel staat er vol mee – het aardige is dat hij de antwoorden er gratis bijlevert. En het onaardige is dat hij je vertwijfeld achterlaat.’

 

 



Boekpresentatie op 25 mei 2012
Tien verdwenen dagen verschijnt bij uitgeverij Atlas-Contact. De boekpresentatie is op 25 mei 2012 bij boekhandel De Kler in Leiderdorp, van 19.30 tot 21.00 uur. Belangstellenden zijn van harte welkom, graag even aanmelden via ontdekkingsschrijver@kpnmail.nl

 
 

 

Obalive over ons scheve wereldbeeld
In obalive, een radio5-programma van uit de openbare bibliotheek Amsterdam, interviewde Theodor Holman mij over zaken die objectief lijken maar subjectief blijken, zoals onze kalender, de meter en ons tientallig stelsel.Het begon (en eindigde) allemaal met een vervormd wereldbeeld. Radio luisteren en kijken.

 
 

 

Spijkers Met Koppen over de meter die niet bestaat
In het veelbeluisterde radio2-programma Spijkers Met Koppen mocht ik op 19 mei 2012 aan Dolf Jansen komen uitleggen waarom er niet één meter niet bestaat en dat Jezus Christus in 4 vóór Christus geboren is. Gelukkig kon ik hem bijhouden.